Οι ποινές για τους περιβαλλοντικούς παραβάτες

Προστασία των ρεμάτων

Έχει γίνει δεκτό ότι τα ρέματα, δηλ οι πτυχώσεις του εδάφους με τις οποίες κυρίως συντελείται η απορροή των πλεοναζόντων υδάτων της ξηράς προς την θάλασσα, εκτός από παράγοντες αντιπλημμυρικής προστασίας, αποτελούν επιπλέον φυσικούς αεραγωγούς και ότι με την χλωρίδα και την πανίδα τους συνιστούν ιδιαίτερα οικοσυστήματα. Για τους λόγους αυτούς έχουν ζωτική σημασία για το οικιστικό και φυσικό περιβάλλον, ιδίως μάλιστα αυτά που διασχίζουν οικισμούς (ΣτΕ 1801/95) και προστατεύονται καθ’όλη τους την έκταση και ανεξάρτητα από τις διαστάσεις τους (ΣτΕ 2669/2001), ώστε να διατηρείται η φυσική τους κατάσταση και να διασφαλίζεται η επιτελούμενη από αυτά λειτουργία της απορροής των υδάτων (ΣτΕ 319/2002, 2656/99, 472/97, 5930/96, 1805/95, 2163/94 κα).

Επιπλέον, η οριοθέτηση υδατορεμάτων, τα οποία βρίσκονται σε οικισμούς ή περιοχές (εντός ή εκτός σχεδίου) που λόγω του χαρακτήρα τους χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας (αρχαιολογικοί χώροι κλπ) δεν μπορεί να θεωρηθεί ως «ειδικότερο» θέμα, ούτε ως θέμα «τοπικού» μόνο ενδιαφέροντος, ή «τεχνικού» ή «λεπτομερειακού» χαρακτήρα, διότι αναφέρεται σε οικισμούς και περιοχές που έχουν γενικότερη σημασία για τη χώρα (ΣτΕ 262/2003). Ως εκ τούτου, η επικύρωση της οριοθέτησης ρεμάτων, τα οποία ευρίσκονται σε τέτοιες περιοχές και οικισμούς δεν επιτρέπεται να ανατεθεί σε άλλο, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανο της εκτελεστικής εξουσίας (ΣτΕ 262/2003).

Κρίθηκε (ΣτΕ 2621/2001) ότι τα ρέματα αποτελούν «ουσιώδες στοιχείο του υπό το άρθρο 24 του Συντάγματος προστατευόμενου φυσικού περιβάλλοντος», αφού αυτά αποτελούν «φυσικούς αεραγωγούς», συγκροτούν δε, μαζί με τη χλωρίδα και την πανίδα τους, «οικοσυστήματα με ιδιαίτερο μικροκλίμα που συμβάλλουν πολλαπλώς στην ισορροπία του περιβάλλοντος» (ΣτΕ 1801/1995, 4577/1998, 2656/1999 κα).

ΝΟΜΟΣ 3010/2002

Εναρμόνιση του Νόμου 1650/1986 με τις οδηγίες 97/11ΕΕ και 96/61 ΕΕ, διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις.

Σε τέσσερις βασικούς άξονες «συγκεντρώνονται» οι ποινές για τους περιβαλλοντικούς παραβάτες, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει σχετική νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

Με ποινές φυλάκισης που μπορούν να φτάσουν έως και τα δέκα χρόνια θα απειλούνται πλέον όσοι με τις επιχειρηματικές τους ή άλλες δραστηριότητες προκαλούν ρύπανση του περιβάλλοντος και κατ' επέκταση απειλούν τη δημόσια υγεία.

Αυτό προβλέπεται στη σχετική νομοθετική ρύθμιση που προώθησε σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τη ρύθμιση:

Ποινή φυλάκισης έως δύο έτη και πρόστιμο από 10.000 ευρώ έως 60.000 ευρώ αντιμετωπίζει όποιος ασκεί δραστηριότητα ή επιχείρηση χωρίς την απαιτούμενη, βάσει του νόμου αυτού, άδεια ή αν έχει υπερβεί τα όρια αυτής.

Φυλάκιση ενός έτους και πρόστιμο από 3.000 έως 60.000 ευρώ αντιμετωπίζει όποιος προκαλεί ρύπανση του περιβάλλοντος με τις δραστηριότητές του. Εάν η πράξη αυτή τελέστηκε από κάποιον που σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον οικονομικό ή υλικό όφελος, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και πρόστιμο από 20.000 ευρώ έως 150.000 ευρώ. Εάν το συνολικό όφελος που ο παραπάνω έχει αποκομίσει είναι άνω των 73.000 ευρώ επιβάλλεται δεκαετής κάθειρξη και πρόστιμο από 60.000 έως 200.000 ευρώ. Τις ίδιες ποινές αντιμετωπίζει κι όποιος κατ' εξακολούθηση παραβαίνει το σχετικό νόμο και το συνολικό όφελος που αποκόμισε είναι άνω των 15.000 ευρώ.

Φυλάκιση έως δύο έτη και πρόστιμο 20.000 - 150.000 ευρώ επιβάλλεται σε όποιον δημιούργησε κίνδυνο σοβαρής και ευρείας ρύπανσης. Η φυλάκιση φτάνει τα δέκα έτη και το πρόστιμο έως και 500.000 ευρώ εάν έχει δημιουργήσει κίνδυνο θανάτου εμβρύου ή ανθρώπου ή κίνδυνο βαριάς σωματικής ή πνευματικής βλάβης.

Εάν η ρύπανση προκλήθηκε προς όφελος νομικού προσώπου από φυσικό πρόσωπο (πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος, εντεταλμένοι σύμβουλοι κ.λπ.), πέραν των ποινών προς τον τελευταίο, επιβάλλονται στην εταιρεία πρόστιμα μέχρι του τριπλάσιου του οφέλους που επιτεύχθηκε ή επιδιώχθηκε, προσωρινή ή σε περίπτωση υποτροπής οριστική απαγόρευση άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας και πρόσκαιρο ή οριστικό αποκλεισμό από δημόσιες ενισχύσεις.

Η προκαταρκτική εξέταση και η προανάκριση των εγκλημάτων, που προβλέπονται στο άρθρο 28 του ν. 1650/1986 (Νόμος 1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160/15-16.10.1986)), ενεργείται και από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος, οι οποίοι αποκτούν πλέον προανακριτικές αρμοδιότητες και παρεμβαίνουν αυτεπάγγελτα.

Ποια αδικήματα τιμωρούνται...

Σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση, τα αδικήματα που τιμωρούνται είναι τα εξής:

Η απόρριψη, εκπομπή ή εισαγωγή ποσότητας υλικών ή ακτινοβολίας στον αέρα, το έδαφος ή το νερό, που προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει το θάνατο ή σοβαρές σωματικές βλάβες, σε πρόσωπα, ή ουσιαστικές βλάβες, στην ποιότητα του αέρα, την ποιότητα του εδάφους, την ποιότητα του νερού ή στα ζώα ή τα φυτά.

Η συλλογή, μεταφορά, ανάκτηση ή διάθεση αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της επιχειρησιακής εποπτείας των πράξεων αυτών και της επακόλουθης συντήρησης των εγκαταστάσεων διάθεσης, και συμπεριλαμβανομένων δράσεων που εκτελούνται από εμπόρους ή μεσίτες (διαχείριση των αποβλήτων), που προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν το θάνατο ή σοβαρές σωματικές βλάβες, σε πρόσωπα, ή ουσιαστικές βλάβες, στην ποιότητα του αέρα, στην ποιότητα του εδάφους ή στην ποιότητα του νερού, ή στα ζώα ή τα φυτά.

Η αποστολή αποβλήτων ανεξάρτητα από το εάν εκτελείται ως ενιαία μεταφορά ή ως πολλαπλές μεταφορές που φαίνονται αλληλένδετες.

Η λειτουργία μονάδας η οποία εκτελεί επικίνδυνες δραστηριότητες ή στην οποία αποθηκεύονται ή χρησιμοποιούνται επικίνδυνες ουσίες ή παρασκευάσματα, και η οποία προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει, εκτός της μονάδας, το θάνατο ή σοβαρές σωματικές βλάβες, σε πρόσωπα, ή ουσιαστικές βλάβες, στην ποιότητα του αέρα, την ποιότητα του εδάφους ή την ποιότητα του νερού, ή στα ζώα ή τα φυτά.

Η παραγωγή, η επεξεργασία, η διαχείριση, η χρήση, η κατοχή, η αποθήκευση, η μεταφορά, η εισαγωγή, η εξαγωγή ή η διάθεση πυρηνικών υλικών ή άλλων επικινδύνων ραδιενεργών ουσιών που προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν θάνατο ή σοβαρή σωματική βλάβη σε πρόσωπα ή ουσιαστική βλάβη στην ποιότητα του αέρα, την ποιότητα του εδάφους ή την ποιότητα του νερού, ή στα ζώα ή τα φυτά.

Η θανάτωση, ο αφανισμός, η κατοχή ή η σύλληψη προστατευόμενων ειδών της άγριας χλωρίδας ή πανίδας, εξαιρουμένων των περιπτώσεων που η συμπεριφορά αφορά αμελητέα ποσότητα αυτών των ειδών και έχει αμελητέο αντίκτυπο στο καθεστώς διατήρησης των ειδών.

Η εμπορία με προστατευόμενα είδη άγριας πανίδας ή χλωρίδας ή μερών ή παραγώγων αυτών, εξαιρουμένων των περιπτώσεων που η συμπεριφορά αφορά αμελητέα ποσότητα των ειδών αυτών και έχει αμελητέο αντίκτυπο στο καθεστώς διατήρησης των ειδών.

Κάθε συμπεριφορά που προκαλεί την ουσιαστική υποβάθμιση του οικότοπου/ενδιαιτήματος μέσα σε προστατευόμενη περιοχή.

Η παραγωγή, εισαγωγή, εξαγωγή, διάθεση στην αγορά ή η χρήση ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος.

Του Κασσιανού Τζέλη ktzelis@pegasus.gr "Ημερησία" 24/9
ΦΕΚ
http://nomothesia.ependyseis.gr/eu-law/getFile/%CE%9D+1650+1986.pdf?bodyId=897760