Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ένας καλός λόγος να θυμηθούμε την ύπαρξη ενός ανθρώπου, για τον οποίο σήμερα στον κόσμο είναι λίγο ξεχασμένος.
Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν συγκρίνεται συχνά με τον Νέλσον Μαντέλα, μερικοί προβλέπουν μάλιστα τη μοίρα του άκαμπτου ηγέτη του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, ο οποίος τελικά είχε πετύχει το στόχο του μετά από χρόνια αυστηρής φυλάκισης (και επίσης σε νησί!). Η νίκη της ζωής του έγινε! Έγινε πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής. Ωστόσο, τέτοιες προφητείες δεν θα ήταν δικαιολογημένες: όλα οδηγούν στο γεγονός ότι ο Οτσαλάν θα πεθάνει στο μπουντρούμι. Ο αγώνας του κόμματός του για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν βρίσκεται σε αδιέξοδο. Πολλές προβλέψεις για την κατάρρευση του καθεστώτος Ερντογάν στην Τουρκία δεν πληρούνται προς το παρόν.
Θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ερντογάν δημιούργησε ένα πολύ αποτελεσματικό πολιτικό καθεστώς στην Τουρκία συνδυάζοντας επιδέξια τις μαζικές καταστολές, τη δημαγωγία και την «άντληση» εθνικιστικών συναισθημάτων μεταξύ των μαζών μέσα στη χώρα, εκτελεί ελιγμούς μεταξύ των συμφερόντων των κυριότερων παγκόσμιων παραγόντων στην εξωτερική πολιτική σκηνή. Ο αγώνας κατά ενός τέτοιου καθεστώτος είναι εξαιρετικά δύσκολος - και για την επιτυχία της καταπολέμησής του δεν υπάρχουν οι ευνοϊκές εξωτερικές συνθήκες που έλαβαν χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 - στη δεκαετία του '90, όταν ο Μαντέλα απελευθερώθηκε υπό την πίεση της παγκόσμιας κοινότητας και στη συνέχεια αποσυναρμολογήθηκε το απάνθρωπο σύστημα απαρτχάιντ στο Νότιο Αφρική. Στην εποχή μας, φαίνεται ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για μια ευρεία διεθνή εκστρατεία για την απελευθέρωση του Οτσαλάν.
Αν και διαφαίνεται κάποια πρόοδος στον αγώνα για μια νέα Τουρκία. Μια μικρή αίσθηση ήταν οι εκλογές και το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών της 31ης Μαρτίου. Ο κομμουνιστής Φατίχ Μεχμέτ Ματσόγλου, δήμαρχος της πόλης Όβατσικ στα ανατολικά της χώρας - για πρώτη φορά στην ιστορία κομμουνιστής θα ηγηθεί στο διοικητικό κέντρο του Ντερσίμ (επαρχία)! Η πόλη, ωστόσο, είναι αρκετά μικρή, βρίσκεται στην ίδια την τουρκική περιφέρεια, αλλά τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναγκάστηκαν να δώσουν προσοχή στο γεγονός αυτό - τελικά. Το Κομμουνιστικό Κόμμα στην Τουρκία θεωρείται σχετικά μικρό και κανείς δεν μπορούσε να υποθέσει ότι θα μπορούσε να είναι τόσο αποτελεσματικό. Μόνο η εγγύτητα του συντρόφου Φατίχ Μεχμέτ Ματσόγλου στους απλούς ανθρώπους του επέτρεψε να κάνει ένα «θαύμα».
20 χρόνια μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν και τον αποκλεισμό του από την ενεργό πολιτική ζωή, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει αλλάξει δραματικά: Το κέντρο βαρύτητας του αγώνα του κουρδικού λαού έχει προχωρήσει προφανώς από το τουρκικό Κουρδιστάν προς τα νότια - στη Συρία και το Ιράκ. Παρεμπιπτόντως, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Οτσαλάν γεννήθηκε στην επαρχία Σανλιούρφα (Urfa), που συνορεύει με τη Συρία, με το Ροζάβα ("Δυτικό Κουρδιστάν", όπως ονομάζουν οι Κούρδοι αυτό το έδαφος). Στο Ιράκ, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, οι ντόπιοι Κούρδοι ήταν σε θέση, για πρώτη φορά στην ιστορία του λαού τους, να επιτύχουν αυτονομία (Ιρακινό Κουρδιστάν) και στη συνέχεια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ήττα του ISIL. Ωστόσο, απέτυχε η προσπάθεια των Ιρακινών Κούρδων να δηλώσουν την πλήρη ανεξαρτησία τους και να δημιουργήσουν έτσι τον πυρήνα της κουρδικής κρατικής εξουσίας - οι μεγάλες δυνάμεις, πρώτα απ' όλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, υποστήριξαν την ιρακινή κυβέρνηση και δεν επέτρεψαν την υλοποίηση της επιλογής του πληθυσμού του Ιρακινού Κουρδιστάν στο δημοψήφισμα του 2017.
Στη Ροζάβα, οι Κούρδοι, που αποτελούν το 9% του συνολικού πληθυσμού της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας και συγκεντρώθηκαν στα βόρεια και βορειοανατολικά, εκμεταλλευόμενοι την κατάρρευση του κράτους κατά τον εμφύλιο πόλεμο, άρχισαν να οικοδομούν το κράτος τους, το οποίο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα των Σοβιετικών. Ωστόσο, αυτό παρακωλύεται από τη συνεχή παρέμβαση της Τουρκίας, η οποία έφτασε το 2018 στην κατοχή του καντονιού του Αφρίν συνοδευόμενη από την απέλαση (φυγή) των Κούρδων από εκεί και είναι σαφές ότι οι Σύριοι Κούρδοι, ακόμη και με όλη την καθαρότητα των σκέψεών τους, εξαρτώνται υπερβολικά από την εξωτερική βοήθεια και τη διανομή δυνάμεων στη σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων γύρω από τη Συρία. Αυτές οι δυνάμεις είναι έτοιμες ανά πάσα στιγμή να τους προδώσουν αλλάζοντας τη θέση τους και να θυσιάσουν τους Κούρδους για να επιτύχουν τους στόχους τους.
Οι Κούρδοι στη Ροζάβα άρχισαν να χτίζουν την κρατικοποίησή τους, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα των Σοβιέτ.
Από αυτή την άποψη, το φλερτάρισμα του Β. Πούτιν με τον Ερντογάν είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, το οποίο, προφανώς, έχει υπονομεύσει σημαντικά την επιρροή της Ρωσίας μεταξύ των Κούρδων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του Στάλιν έλαβαν βοήθεια από την ΕΣΣΔ και πολλοί γνωρίζουμε αυτή τη βοήθεια. Δεν θα είναι εκτός τόπου εδώ, πάλι, να υπενθυμίσουμε τον ανόητο ρόλο της Ρωσίας του Γελτσίν και της Ελλάδας του Σημίτη στην ιστορία της απαγωγής του Οτσαλάν από τις τουρκικές ειδικές υπηρεσίες (με τη συνενοχή της CIA και των ειδικών υπηρεσιών του Ισραήλ). Αφού ο Οτσαλάν «απομακρυνόταν» από τη Συρία (η Τουρκία πίεζε σθεναρά τον Άσαντ), κατέφυγε πρώτα στη Ρωσική Ομοσπονδία. Στη συνέχεια, η Κρατική Δούμα ψήφισε μια έκκληση προς τον πρόεδρο με αίτημα χορήγησης πολιτικού ασύλου στον Κούρδο ηγέτη, αλλά ο Γέλτσιν απέρριψε μια τέτοια απόφαση. Και αυτό παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή η Τουρκία ήταν εχθρική έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας - υποστήριξε ανοιχτά τους Τσετσένους αντάρτες!
Ομοίως, κατά τη στιγμή της σύγκρουσης μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας 2015-16 έγινε συζήτηση από εμπειρογνώμονες της ρωσικής πολιτικής σχετικά με την ανάγκη για την παροχή βοήθειας στο ΡΚΚ εναντίον του καθεστώτος Ερντογάν (αν θυμάμαι, κάποιοι στο πολιτικό τοκ σόου ήταν σε ανυπομονησία με την εξέγερση στο Κουρδιστάν, την κατάρρευση και τη διχοτόμηση της Τουρκίας, ακόμα και ονειρευόταν πάλι ότι θα έπαιρναν στην κατοχή τους την Κωνσταντινούπολη με τα στενά, τα οποία φέρεται ότι δεν πάρθηκαν το 1915 εξαιτίας εξαιτίας της ανικανότητας του αγίου Νικολάου. Αλλά όταν οι Σύριοι Κούρδοι αναγκάστηκαν να κάνουν μια στρατιωτική συμμαχία με τους Αμερικανούς, οι Ρώσοι πατριώτες έσφιξαν καρδιά για το γεγονός ότι, για παράδειγμα, οι Κούρδοι «πωλούνται στους Αμερικανούς», «προδίδουν τη Ρωσία»!
Ο αγώνας του κουρδικού λαού για την εθνική του αυτοδιάθεση είναι στις επιθυμίες καθε προοδευτικού. Το πρόβλημα είναι ότι ο ατελείωτος πόλεμος στη Μέση Ανατολή, στον οποίο οι ιμπεριαλιστές είναι μπερδεμένοι, καθυστερεί όλο και περισσότερο τη λύση του κουρδικού ζητήματος - καθώς και, γενικά, την επίλυση όλων των περίπλοκων αντιφάσεων αυτής της μακρόχρονης περιοχής. Και οι Κούρδοι για άλλη μια φορά - ναι, όπως, δυστυχώς, συνέβει πολλές φορές στην ιστορία - να γίνουν ένα όργανο στα χέρια των άλλων, ένα μέσο για την επίτευξη συμφερόντων των ιμπεριαλιστών στο πλαίσιο της πολιτικής «διαίρει και βασίλευε»!
Αυτό είναι: αυτό, δυστυχώς, συνέβη εγκαίρως. Οι Οθωμανοί Τούρκοι χρησιμοποίησαν το κουρδικό ακανόνιστο ιππικό για να εξοντώσουν τους Αρμένιους κατά τη γενοκτονία τους. Οι γαλλικές αποικιακές αρχές στη Συρία χρησιμοποίησαν τους Κούρδους, μαζί με τους Αλαβίτες και τους Δρούζους ενάντια στους Σουνίτες Άραβες - και αυτό βαθαίνει τις διεθνικές συγκρούσεις που εκδηλώνονται σήμερα. Οι βρετανικές αποικιακές αρχές στο Ιράκ χρησιμοποίησαν επίσης τις τριβές μεταξύ Αράβων και Κούρδων. Ο Άσαντ έδωσε στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν καταφύγιο στη Δαμασκό, επιτρέποντάς του να διεξάγει έναν πόλεμο από την επικράτεια της χώρας του ενάντια στην μακρόχρονη αντίπαλη της Συρίας Τουρκία, παρά το γεγονός ότι στη Συρία οι Κούρδοι υποβλήθηκαν σε καταπίεση.
Πολλά είναι τα μπερδέματα και οι αντιφάσεις σφιχτά μπερδέματα στη Μέση Ανατολή και ως εκ τούτου τόσο οι εσωτερικοί όσο και οι εξωτερικοί παράγοντες στην περιοχή αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολο να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με το πώς θα ενεργήσουν, ποιος θα βοηθήσει ποιον και με ποιον θα συμμετάσχουν σε συμμαχίες. Αυτό ισχύει και για τη Σοβιετική Ένωση: σε ορισμένες περιόδους, υποστήριζε τους Κούρδους σε διάφορες χώρες, στη συνέχεια στήριξε τα αριστερά - εθνικιστικά καθεστώτα στη Συρία και το Ιράκ, επειδή δήλωσαν την επιθυμία να οικοδομήσουν σοσιαλισμό, κλείνοντας τα μάτια στην καταστολή και την γενοκτονία ενάντια στους Κούρδους.
Η Συνθήκη Ειρήνης των Σεβρών του 1920 προέβλεπε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, αλλά δεν εφαρμόστηκε και ως αποτέλεσμα το οθωμανικό Κουρδιστάν χωρίστηκε μεταξύ της Τουρκικής Δημοκρατίας και των βρετανικών και των γαλλικών εντολοδόχων. Η Τουρκία παρέμεινε στην παρούσα της μορφή, αποφεύγοντας την πλήρη αποσύνθεση και μετασχηματισμό των υπολειμμάτων της σε μια ημι-αποικία των Δυτικών δυνάμεων, χάρη στην ανιδιοτελή πάλη του τουρκικού λαού, υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ - Ατατούρκ. Υπενθυμίζουμε ότι η Σοβιετική Ρωσία στήριξε τότε τους Κεμαλιστές, με την προμήθεια όπλων, ακριβώς επειδή υποστήριζε ότι ο αγώνας του τουρκικού λαού ήταν αντικειμενικά αντιιμπεριαλιστικός και περιπλέκει πολύ την παρέμβαση της Συμφωνίας κατά της ίδιας της Ρωσίας. Αν και οι μπολσεβίκοι, πιθανότατα, δεν μπορούσαν να παραβλέψουν πώς ο κεμαλιστικός άγριος εθνικισμός, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα την εθνοκάθαρση, επιδόθηκε σε σοβαρές διώξεις και σφαγές ενάντια στο νεογέννητο Τουρκικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Η περαιτέρω εξέλιξη της τουρκικής επανάστασης οδήγησε αυτή τη χώρα, προφανώς, όχι σε λάθος μέρος, αλλά όχι και στην κατάσταση στην οποία οι Μπολσεβίκοι θέλησαν να την δουν. Κατέληξαν μέσα σ' αυτές τις αντιφάσεις σε μια συμμαχία με μια τόσο αμφιλεγόμενη ιστορική δύναμη, την οποία δημιούργησε ο Ατατούρκ και οι συνεργάτες του.
Οι Κούρδοι, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, στον αγώνα τους για ανεξαρτησία έχασαν, λόγω της οικονομικής και πολιτικής οπισθοδρόμησης τους. Στη συνέχεια νίκησαν την ποώδη, συντηρητική κουρδική φεουδαρχία, που είχε επιδεινωθεί και τα απομεινάρια των φυλών της. Στον αγώνα κατά της κεμαλικής αστικής τάξης, επιδίωξαν έναν ολοκληρωμένο εκσυγχρονισμό της χώρας τους, με μια - με όλες τις επιφυλάξεις - προοδευτική γραμμή ανάπτυξης.
Πιθανόν, αν τελικά είχε πραγματοποιηθεί ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος (υπό τη μορφή του Βασιλείου του Κουρδιστάν), θα είχε γίνει ένα φρούριο φεουδαρχικής αντίδρασης στη Μέση Ανατολή και ο «φύλακας» του αγγλο-γαλλικού ιμπεριαλισμού για την καταστολή του Αραβικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος. Ωστόσο, δεν πραγματοποιήθηκε στη συνέχεια, όχι «τυχαία», αλλά βάσει της λογικής της ιστορικής εξέλιξης. Οπότε η ιστορία εκτιλύχθηκε φυσιολογικά διαφορετικά και το κουρδικό εθνικό κίνημα εξελίχθηκε περαιτέρω κάτω από διαφορετικές συνθήκες - και σε άλλες ιδεολογικές και πολιτικές μορφές, που ανέκυψαν ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης του μαρξισμού, που διακηρύχθηκε από το PKK.
Η γενική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του κουρδικού κινήματος ήταν αναμφισβήτητα η άνοδος του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος στην Ασία γενικότερα. Συγκεκριμένα, στην Τουρκία, αυτή η προϋπόθεση ήταν η καπιταλιστική ανάπτυξη της χώρας στο σύνολό της - παρά το γεγονός ότι η τουρκική αστική τάξη καθυστέρησε συνειδητά την οικονομική ανάπτυξη του Κουρδιστάν, διατηρώντας την καθυστέρηση και τις προ-αστικές σχέσεις παραγωγής εκεί. Σε άλλες χώρες της περιοχής όπου ζουν Κούρδοι, στη Συρία και το Ιράκ, δεν έχουν αναπτυχθεί μερικοί προοδευτικοί κοινωνικοί και οικονομικοί μετασχηματισμοί, μόνο οι θέσεις της εθνικής μπουρζουαζίας έχουν γίνει ισχυρότερες και ο σοσιαλισμός δεν έχει πάει εκεί, γενικά, πέρα από το πλαίσιο των «παιχνιδιών του σοσιαλισμού» που διεξάγονται από τοπικές ελίτ μόνο για χάρη της βοήθειας από τη Σοβιετική Ένωση. Και μετά το 1991, ο σοσιαλισμός αυτός κατέρρευσε, οι αστικές μεταρρυθμίσεις ξετυλίγονταν, γεγονός που επιδείνωσε τις συσσωρευμένες κοινωνικές αντιφάσεις ανοίγοντας το δρόμο για την «αραβική άνοιξη» και τον μεσαιωνικό σκοταδισμό του ΙΚ. Είναι σαφές ότι σήμερα η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η διαστρωμάτωση των ταξικών δυνάμεων εκεί, είναι εντελώς διαφορετική από την κατάσταση εδώ και 100 χρόνια ή πριν από μισό αιώνα - και, κατά συνέπεια, υπάρχουν και άλλα καθήκοντα τώρα στις αριστερές, προοδευτικές δυνάμεις.
Η Μέση Ανατολή σήμερα χρειάζεται, πρώτα απ' όλα, τον κόσμο της. Και ο σχηματισμός νέων κρατών, του ίδιου του Κουρδιστάν, δεν θα φέρει ειρήνη, θα οδηγήσει μόνο σε νέες συγκρούσεις και αιματοχυσία. Ήδη από καθαρά οικονομική άποψη, αυτά τα νέα κράτη θα ήταν αδύναμα και αναποτελεσματικά, καταδικασμένα να γίνουν φτωχά, οπισθοδρομικά κράτη στηριζόμενα στην αγροτική οικονομία και την εξόρυξη πρώτων υλών, στερημένα από ανεπτυγμένη βιομηχανία και σε μεγάλο βαθμό απομονωμένα από τον έξω κόσμο. Όλα αυτά τα νέα κράτη θα αναγκαστούν να συμμετάσχουν στη βίαιη μάχη με τα παλαιά κράτη για τα κοιτάσματα πετρελαίου, για τις πηγές σπανίων υδάτων, για την πρόσβαση στη θάλασσα και την ευκαιρία να διοχετεύουν αγωγούς φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτό αποδεικνύεται από την ιστορία του ιρακινού Κουρδιστάν.
Στην εποχή μας, κάθε κατακερματισμός των υφιστάμενων κρατών είναι χρήσιμος μόνο στα χέρια του υπερεθνικού κεφαλαίου, το οποί ενδιαφέρεται για τη διάσπαση των λαών και την αποδυνάμωση της ικανότητας των εθνικών κυβερνήσεων να αντισταθούν στη βούληση των ιδιοκτητών του κόσμου μας. Επομένως, ο αγώνας για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν - που θα είχε πραγματοποιηθεί με την αποσύνθεση της Συρίας, του Ιράκ και της Τουρκίας - σήμερα δεν φαίνεται να είναι κάτι προοδευτικό και δίκαιο, μάλλον - αντίθετα. Δεν είναι περίεργο ότι η ιδέα του «Μεγάλου Κουρδιστάν» στα μέσα της δεκαετίας του 2000 θήλαζε στο αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών! Τώρα επιθυμητή θα έπρεπε να είναι μια εντελώς διαφορετική μορφή της εθνικής αυτοδιάθεσης των Κούρδων, οι οποίοι δεν είχαν καταστραφεί ήδη από την υπάρχουσα κατάσταση, και θα επιτρέψει σε όλους τους λαούς της Μέσης Ανατολής - Άραβες, Κούρδοι, Τούρκοι, Αρμένιοι, Ασσύριοι, Καυκάσιοι και άλλοι - ή μάλλον, θα επιτρέπουν στους εργαζόμενους όλων αυτών των εθνών, να αγωνιστούν ενωμένοι.
Από την άποψη αυτή, οι ιδέες και οι προτάσεις που διατύπωσε επανειλημμένα ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν από τη φυλακή - για την κατάπαυση του πυρός, την έναρξη διαλόγου του κουρδικού κινήματος με τις τουρκικές αρχές, την άρνηση του σλόγκαν της πλήρους ανεξαρτησίας υπέρ του συνθήματος της αυτονομίας και του «δημοκρατικού συνομοσπονδισμού» των λαών της Μέσης Ανατολής - όχι τόσο σαν μια εκδήλωση της αδυναμίας ενός ατόμου που έχει πέσει μέσα στους μύλους ενός κατασταλτικού συστήματος, αλλά μάλλον μια εκδήλωση της πολιτικής του σοφίας και πρόβλεψης. Ο πόλεμος - ένας εμφύλιος πόλεμος στην Τουρκία, που διεξάγεται με πολλούς τρόπους ακόμα και με τρομοκρατικές μεθόδους - ίσως μόνο ενισχύει το καθεστώς του Ερντογάν, ενθαρρύνει το μίσος του μέσου Τούρκου προς τους Κούρδους και άλλες μειονότητες, χρησιμεύει για να δικαιολογήσει την καταστολή έναντι προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων. Επιπλέον, το κουρδικό ζήτημα είναι ένα από τα βασικά σημεία που χωρίζει το εξαιρετικά αποσυνδεδεμένο τουρκικό αριστερό κίνημα, στο οποίο υπάρχει ένα ευρύ φάσμα απόψεων σχετικά με το πρόβλημα: από την αναγνώριση του δικαιώματος του Κουρδιστάν να αποχωρήσει και να ανεξαρτητοποιηθεί μέχρι το αδιάκριτα σοβινιστικό σύνθημα της ενιαίας κι αδιαίρετης Τουρκίας.
Αν μιλάμε για την εξέλιξη των απόψεων του ίδιου του Οτσαλάν μετά το 1999, δεν μπορούμε παρά να έχουμε πικρία και αμηχανία για τις κλίσεις του προς τον «ελευθεριακό σοσιαλισμό» και άλλες σύγχρονες δυτικές ιδέες, ενώ ορισμένοι αναλυτές, διέκριναν μια χαλάρωση από τον μαρξισμό, από κοινωνικές και ταξικές προτεραιότητες προς τον εθνικισμό.
Ας πούμε ότι η ιδεολογική ταλάντευση είναι πολύ πιθανό να συμβεί στην περίπτωση ενός ηλικιωμένου άνδρα που ρίχνεται στη φυλακή, απομονώνεται και περιορίζονται οι κινήσεις του - έχει όμως επίγνωση των αντιδραστικών τάσεων στο σύγχρονο κόσμο, που πιέζει αναμφίβολα όσο και άλλους, μπορεί να οδηγήσει σε προσπάθειες επανεξέτασης των προηγούμενων απόψεών τους. Ναι, όλα αυτά ίσως να εξηγούν την ιδεολογική κλιμάκωση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν - παρόλο που δεν θα τον δικαιολογούσαν καθόλου αν είχε δείξει απαλότητα.
Δεν είναι για εμάς να κρίνουμε έναν άνθρωπο που έχει πεθάνει στη φυλακή για 20 χρόνια. Από όσο γνωρίζουμε, ο Οτσαλάν είναι υγιής, διατηρεί καλό πνεύμα στη φυλακή, γράφει βιβλία.
Με την ηλικία, κάτω από το βάρος των αποτυχιών και των απογοητεύσεων, ο επαναστατικός ρομαντισμός της νεολαίας ξεθωριάζει αδιάλλακτα σε ένα άτομο, αντικαθιστώντας τον με ένα νηφάλιο υπολογισμό και μια σταθερή στάση απέναντι στη ζωή. Αυτό είναι αναπόφευκτο, αλλά ένας επαναστάτης, έχοντας πάψει να είναι ρομαντικός, δεν πρέπει απαραίτητα να σταματήσει να είναι επαναστάτης, επιτρέποντας στην ψυχή του να «μαλακώσει τον ιδεολογικό πυρήνα», να συμβιβαστεί με την πραγματικότητα που τον περιβάλλει και το απωθητικό γεροντικό «όλα χάνονται, όλα χάνονται!». Η επαναστατικότητά του θα πρέπει να ωριμάσει από την παρορμητική, μορφή τύπου ντ’ Αρτανιάν σε συγκρατημένη, πνευματικά έντονη μορφή ανάλογη με την ηλικία. Σήμερα λοιπόν, μπορούμε μόνο να ευχηθούμε στον σύντροφο Αμντουλάχ Οτσαλάν - εκτός από την καλή υγεία, φυσικά - να παραμείνει επαναστάτης μέχρι τέλους και στο τέλος να κρατήσει πίστη ότι θα δει με τα μάτια του τον θρίαμβο των ιδεών του για τις οποίες αφιέρωσε τη ζωή του.
Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν συγκρίνεται συχνά με τον Νέλσον Μαντέλα, μερικοί προβλέπουν μάλιστα τη μοίρα του άκαμπτου ηγέτη του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, ο οποίος τελικά είχε πετύχει το στόχο του μετά από χρόνια αυστηρής φυλάκισης (και επίσης σε νησί!). Η νίκη της ζωής του έγινε! Έγινε πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής. Ωστόσο, τέτοιες προφητείες δεν θα ήταν δικαιολογημένες: όλα οδηγούν στο γεγονός ότι ο Οτσαλάν θα πεθάνει στο μπουντρούμι. Ο αγώνας του κόμματός του για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν βρίσκεται σε αδιέξοδο. Πολλές προβλέψεις για την κατάρρευση του καθεστώτος Ερντογάν στην Τουρκία δεν πληρούνται προς το παρόν.
Θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ερντογάν δημιούργησε ένα πολύ αποτελεσματικό πολιτικό καθεστώς στην Τουρκία συνδυάζοντας επιδέξια τις μαζικές καταστολές, τη δημαγωγία και την «άντληση» εθνικιστικών συναισθημάτων μεταξύ των μαζών μέσα στη χώρα, εκτελεί ελιγμούς μεταξύ των συμφερόντων των κυριότερων παγκόσμιων παραγόντων στην εξωτερική πολιτική σκηνή. Ο αγώνας κατά ενός τέτοιου καθεστώτος είναι εξαιρετικά δύσκολος - και για την επιτυχία της καταπολέμησής του δεν υπάρχουν οι ευνοϊκές εξωτερικές συνθήκες που έλαβαν χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 - στη δεκαετία του '90, όταν ο Μαντέλα απελευθερώθηκε υπό την πίεση της παγκόσμιας κοινότητας και στη συνέχεια αποσυναρμολογήθηκε το απάνθρωπο σύστημα απαρτχάιντ στο Νότιο Αφρική. Στην εποχή μας, φαίνεται ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για μια ευρεία διεθνή εκστρατεία για την απελευθέρωση του Οτσαλάν.
Αν και διαφαίνεται κάποια πρόοδος στον αγώνα για μια νέα Τουρκία. Μια μικρή αίσθηση ήταν οι εκλογές και το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών της 31ης Μαρτίου. Ο κομμουνιστής Φατίχ Μεχμέτ Ματσόγλου, δήμαρχος της πόλης Όβατσικ στα ανατολικά της χώρας - για πρώτη φορά στην ιστορία κομμουνιστής θα ηγηθεί στο διοικητικό κέντρο του Ντερσίμ (επαρχία)! Η πόλη, ωστόσο, είναι αρκετά μικρή, βρίσκεται στην ίδια την τουρκική περιφέρεια, αλλά τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναγκάστηκαν να δώσουν προσοχή στο γεγονός αυτό - τελικά. Το Κομμουνιστικό Κόμμα στην Τουρκία θεωρείται σχετικά μικρό και κανείς δεν μπορούσε να υποθέσει ότι θα μπορούσε να είναι τόσο αποτελεσματικό. Μόνο η εγγύτητα του συντρόφου Φατίχ Μεχμέτ Ματσόγλου στους απλούς ανθρώπους του επέτρεψε να κάνει ένα «θαύμα».
20 χρόνια μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν και τον αποκλεισμό του από την ενεργό πολιτική ζωή, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει αλλάξει δραματικά: Το κέντρο βαρύτητας του αγώνα του κουρδικού λαού έχει προχωρήσει προφανώς από το τουρκικό Κουρδιστάν προς τα νότια - στη Συρία και το Ιράκ. Παρεμπιπτόντως, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Οτσαλάν γεννήθηκε στην επαρχία Σανλιούρφα (Urfa), που συνορεύει με τη Συρία, με το Ροζάβα ("Δυτικό Κουρδιστάν", όπως ονομάζουν οι Κούρδοι αυτό το έδαφος). Στο Ιράκ, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, οι ντόπιοι Κούρδοι ήταν σε θέση, για πρώτη φορά στην ιστορία του λαού τους, να επιτύχουν αυτονομία (Ιρακινό Κουρδιστάν) και στη συνέχεια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ήττα του ISIL. Ωστόσο, απέτυχε η προσπάθεια των Ιρακινών Κούρδων να δηλώσουν την πλήρη ανεξαρτησία τους και να δημιουργήσουν έτσι τον πυρήνα της κουρδικής κρατικής εξουσίας - οι μεγάλες δυνάμεις, πρώτα απ' όλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, υποστήριξαν την ιρακινή κυβέρνηση και δεν επέτρεψαν την υλοποίηση της επιλογής του πληθυσμού του Ιρακινού Κουρδιστάν στο δημοψήφισμα του 2017.
Στη Ροζάβα, οι Κούρδοι, που αποτελούν το 9% του συνολικού πληθυσμού της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας και συγκεντρώθηκαν στα βόρεια και βορειοανατολικά, εκμεταλλευόμενοι την κατάρρευση του κράτους κατά τον εμφύλιο πόλεμο, άρχισαν να οικοδομούν το κράτος τους, το οποίο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα των Σοβιετικών. Ωστόσο, αυτό παρακωλύεται από τη συνεχή παρέμβαση της Τουρκίας, η οποία έφτασε το 2018 στην κατοχή του καντονιού του Αφρίν συνοδευόμενη από την απέλαση (φυγή) των Κούρδων από εκεί και είναι σαφές ότι οι Σύριοι Κούρδοι, ακόμη και με όλη την καθαρότητα των σκέψεών τους, εξαρτώνται υπερβολικά από την εξωτερική βοήθεια και τη διανομή δυνάμεων στη σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων γύρω από τη Συρία. Αυτές οι δυνάμεις είναι έτοιμες ανά πάσα στιγμή να τους προδώσουν αλλάζοντας τη θέση τους και να θυσιάσουν τους Κούρδους για να επιτύχουν τους στόχους τους.
Οι Κούρδοι στη Ροζάβα άρχισαν να χτίζουν την κρατικοποίησή τους, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα των Σοβιέτ.
Από αυτή την άποψη, το φλερτάρισμα του Β. Πούτιν με τον Ερντογάν είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, το οποίο, προφανώς, έχει υπονομεύσει σημαντικά την επιρροή της Ρωσίας μεταξύ των Κούρδων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του Στάλιν έλαβαν βοήθεια από την ΕΣΣΔ και πολλοί γνωρίζουμε αυτή τη βοήθεια. Δεν θα είναι εκτός τόπου εδώ, πάλι, να υπενθυμίσουμε τον ανόητο ρόλο της Ρωσίας του Γελτσίν και της Ελλάδας του Σημίτη στην ιστορία της απαγωγής του Οτσαλάν από τις τουρκικές ειδικές υπηρεσίες (με τη συνενοχή της CIA και των ειδικών υπηρεσιών του Ισραήλ). Αφού ο Οτσαλάν «απομακρυνόταν» από τη Συρία (η Τουρκία πίεζε σθεναρά τον Άσαντ), κατέφυγε πρώτα στη Ρωσική Ομοσπονδία. Στη συνέχεια, η Κρατική Δούμα ψήφισε μια έκκληση προς τον πρόεδρο με αίτημα χορήγησης πολιτικού ασύλου στον Κούρδο ηγέτη, αλλά ο Γέλτσιν απέρριψε μια τέτοια απόφαση. Και αυτό παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή η Τουρκία ήταν εχθρική έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας - υποστήριξε ανοιχτά τους Τσετσένους αντάρτες!
Ομοίως, κατά τη στιγμή της σύγκρουσης μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας 2015-16 έγινε συζήτηση από εμπειρογνώμονες της ρωσικής πολιτικής σχετικά με την ανάγκη για την παροχή βοήθειας στο ΡΚΚ εναντίον του καθεστώτος Ερντογάν (αν θυμάμαι, κάποιοι στο πολιτικό τοκ σόου ήταν σε ανυπομονησία με την εξέγερση στο Κουρδιστάν, την κατάρρευση και τη διχοτόμηση της Τουρκίας, ακόμα και ονειρευόταν πάλι ότι θα έπαιρναν στην κατοχή τους την Κωνσταντινούπολη με τα στενά, τα οποία φέρεται ότι δεν πάρθηκαν το 1915 εξαιτίας εξαιτίας της ανικανότητας του αγίου Νικολάου. Αλλά όταν οι Σύριοι Κούρδοι αναγκάστηκαν να κάνουν μια στρατιωτική συμμαχία με τους Αμερικανούς, οι Ρώσοι πατριώτες έσφιξαν καρδιά για το γεγονός ότι, για παράδειγμα, οι Κούρδοι «πωλούνται στους Αμερικανούς», «προδίδουν τη Ρωσία»!
Ο αγώνας του κουρδικού λαού για την εθνική του αυτοδιάθεση είναι στις επιθυμίες καθε προοδευτικού. Το πρόβλημα είναι ότι ο ατελείωτος πόλεμος στη Μέση Ανατολή, στον οποίο οι ιμπεριαλιστές είναι μπερδεμένοι, καθυστερεί όλο και περισσότερο τη λύση του κουρδικού ζητήματος - καθώς και, γενικά, την επίλυση όλων των περίπλοκων αντιφάσεων αυτής της μακρόχρονης περιοχής. Και οι Κούρδοι για άλλη μια φορά - ναι, όπως, δυστυχώς, συνέβει πολλές φορές στην ιστορία - να γίνουν ένα όργανο στα χέρια των άλλων, ένα μέσο για την επίτευξη συμφερόντων των ιμπεριαλιστών στο πλαίσιο της πολιτικής «διαίρει και βασίλευε»!
Αυτό είναι: αυτό, δυστυχώς, συνέβη εγκαίρως. Οι Οθωμανοί Τούρκοι χρησιμοποίησαν το κουρδικό ακανόνιστο ιππικό για να εξοντώσουν τους Αρμένιους κατά τη γενοκτονία τους. Οι γαλλικές αποικιακές αρχές στη Συρία χρησιμοποίησαν τους Κούρδους, μαζί με τους Αλαβίτες και τους Δρούζους ενάντια στους Σουνίτες Άραβες - και αυτό βαθαίνει τις διεθνικές συγκρούσεις που εκδηλώνονται σήμερα. Οι βρετανικές αποικιακές αρχές στο Ιράκ χρησιμοποίησαν επίσης τις τριβές μεταξύ Αράβων και Κούρδων. Ο Άσαντ έδωσε στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν καταφύγιο στη Δαμασκό, επιτρέποντάς του να διεξάγει έναν πόλεμο από την επικράτεια της χώρας του ενάντια στην μακρόχρονη αντίπαλη της Συρίας Τουρκία, παρά το γεγονός ότι στη Συρία οι Κούρδοι υποβλήθηκαν σε καταπίεση.
Πολλά είναι τα μπερδέματα και οι αντιφάσεις σφιχτά μπερδέματα στη Μέση Ανατολή και ως εκ τούτου τόσο οι εσωτερικοί όσο και οι εξωτερικοί παράγοντες στην περιοχή αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολο να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με το πώς θα ενεργήσουν, ποιος θα βοηθήσει ποιον και με ποιον θα συμμετάσχουν σε συμμαχίες. Αυτό ισχύει και για τη Σοβιετική Ένωση: σε ορισμένες περιόδους, υποστήριζε τους Κούρδους σε διάφορες χώρες, στη συνέχεια στήριξε τα αριστερά - εθνικιστικά καθεστώτα στη Συρία και το Ιράκ, επειδή δήλωσαν την επιθυμία να οικοδομήσουν σοσιαλισμό, κλείνοντας τα μάτια στην καταστολή και την γενοκτονία ενάντια στους Κούρδους.
Η Συνθήκη Ειρήνης των Σεβρών του 1920 προέβλεπε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, αλλά δεν εφαρμόστηκε και ως αποτέλεσμα το οθωμανικό Κουρδιστάν χωρίστηκε μεταξύ της Τουρκικής Δημοκρατίας και των βρετανικών και των γαλλικών εντολοδόχων. Η Τουρκία παρέμεινε στην παρούσα της μορφή, αποφεύγοντας την πλήρη αποσύνθεση και μετασχηματισμό των υπολειμμάτων της σε μια ημι-αποικία των Δυτικών δυνάμεων, χάρη στην ανιδιοτελή πάλη του τουρκικού λαού, υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ - Ατατούρκ. Υπενθυμίζουμε ότι η Σοβιετική Ρωσία στήριξε τότε τους Κεμαλιστές, με την προμήθεια όπλων, ακριβώς επειδή υποστήριζε ότι ο αγώνας του τουρκικού λαού ήταν αντικειμενικά αντιιμπεριαλιστικός και περιπλέκει πολύ την παρέμβαση της Συμφωνίας κατά της ίδιας της Ρωσίας. Αν και οι μπολσεβίκοι, πιθανότατα, δεν μπορούσαν να παραβλέψουν πώς ο κεμαλιστικός άγριος εθνικισμός, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα την εθνοκάθαρση, επιδόθηκε σε σοβαρές διώξεις και σφαγές ενάντια στο νεογέννητο Τουρκικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Η περαιτέρω εξέλιξη της τουρκικής επανάστασης οδήγησε αυτή τη χώρα, προφανώς, όχι σε λάθος μέρος, αλλά όχι και στην κατάσταση στην οποία οι Μπολσεβίκοι θέλησαν να την δουν. Κατέληξαν μέσα σ' αυτές τις αντιφάσεις σε μια συμμαχία με μια τόσο αμφιλεγόμενη ιστορική δύναμη, την οποία δημιούργησε ο Ατατούρκ και οι συνεργάτες του.
Οι Κούρδοι, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, στον αγώνα τους για ανεξαρτησία έχασαν, λόγω της οικονομικής και πολιτικής οπισθοδρόμησης τους. Στη συνέχεια νίκησαν την ποώδη, συντηρητική κουρδική φεουδαρχία, που είχε επιδεινωθεί και τα απομεινάρια των φυλών της. Στον αγώνα κατά της κεμαλικής αστικής τάξης, επιδίωξαν έναν ολοκληρωμένο εκσυγχρονισμό της χώρας τους, με μια - με όλες τις επιφυλάξεις - προοδευτική γραμμή ανάπτυξης.
Πιθανόν, αν τελικά είχε πραγματοποιηθεί ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος (υπό τη μορφή του Βασιλείου του Κουρδιστάν), θα είχε γίνει ένα φρούριο φεουδαρχικής αντίδρασης στη Μέση Ανατολή και ο «φύλακας» του αγγλο-γαλλικού ιμπεριαλισμού για την καταστολή του Αραβικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος. Ωστόσο, δεν πραγματοποιήθηκε στη συνέχεια, όχι «τυχαία», αλλά βάσει της λογικής της ιστορικής εξέλιξης. Οπότε η ιστορία εκτιλύχθηκε φυσιολογικά διαφορετικά και το κουρδικό εθνικό κίνημα εξελίχθηκε περαιτέρω κάτω από διαφορετικές συνθήκες - και σε άλλες ιδεολογικές και πολιτικές μορφές, που ανέκυψαν ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης του μαρξισμού, που διακηρύχθηκε από το PKK.
Η γενική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του κουρδικού κινήματος ήταν αναμφισβήτητα η άνοδος του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος στην Ασία γενικότερα. Συγκεκριμένα, στην Τουρκία, αυτή η προϋπόθεση ήταν η καπιταλιστική ανάπτυξη της χώρας στο σύνολό της - παρά το γεγονός ότι η τουρκική αστική τάξη καθυστέρησε συνειδητά την οικονομική ανάπτυξη του Κουρδιστάν, διατηρώντας την καθυστέρηση και τις προ-αστικές σχέσεις παραγωγής εκεί. Σε άλλες χώρες της περιοχής όπου ζουν Κούρδοι, στη Συρία και το Ιράκ, δεν έχουν αναπτυχθεί μερικοί προοδευτικοί κοινωνικοί και οικονομικοί μετασχηματισμοί, μόνο οι θέσεις της εθνικής μπουρζουαζίας έχουν γίνει ισχυρότερες και ο σοσιαλισμός δεν έχει πάει εκεί, γενικά, πέρα από το πλαίσιο των «παιχνιδιών του σοσιαλισμού» που διεξάγονται από τοπικές ελίτ μόνο για χάρη της βοήθειας από τη Σοβιετική Ένωση. Και μετά το 1991, ο σοσιαλισμός αυτός κατέρρευσε, οι αστικές μεταρρυθμίσεις ξετυλίγονταν, γεγονός που επιδείνωσε τις συσσωρευμένες κοινωνικές αντιφάσεις ανοίγοντας το δρόμο για την «αραβική άνοιξη» και τον μεσαιωνικό σκοταδισμό του ΙΚ. Είναι σαφές ότι σήμερα η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η διαστρωμάτωση των ταξικών δυνάμεων εκεί, είναι εντελώς διαφορετική από την κατάσταση εδώ και 100 χρόνια ή πριν από μισό αιώνα - και, κατά συνέπεια, υπάρχουν και άλλα καθήκοντα τώρα στις αριστερές, προοδευτικές δυνάμεις.
Η Μέση Ανατολή σήμερα χρειάζεται, πρώτα απ' όλα, τον κόσμο της. Και ο σχηματισμός νέων κρατών, του ίδιου του Κουρδιστάν, δεν θα φέρει ειρήνη, θα οδηγήσει μόνο σε νέες συγκρούσεις και αιματοχυσία. Ήδη από καθαρά οικονομική άποψη, αυτά τα νέα κράτη θα ήταν αδύναμα και αναποτελεσματικά, καταδικασμένα να γίνουν φτωχά, οπισθοδρομικά κράτη στηριζόμενα στην αγροτική οικονομία και την εξόρυξη πρώτων υλών, στερημένα από ανεπτυγμένη βιομηχανία και σε μεγάλο βαθμό απομονωμένα από τον έξω κόσμο. Όλα αυτά τα νέα κράτη θα αναγκαστούν να συμμετάσχουν στη βίαιη μάχη με τα παλαιά κράτη για τα κοιτάσματα πετρελαίου, για τις πηγές σπανίων υδάτων, για την πρόσβαση στη θάλασσα και την ευκαιρία να διοχετεύουν αγωγούς φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτό αποδεικνύεται από την ιστορία του ιρακινού Κουρδιστάν.
Στην εποχή μας, κάθε κατακερματισμός των υφιστάμενων κρατών είναι χρήσιμος μόνο στα χέρια του υπερεθνικού κεφαλαίου, το οποί ενδιαφέρεται για τη διάσπαση των λαών και την αποδυνάμωση της ικανότητας των εθνικών κυβερνήσεων να αντισταθούν στη βούληση των ιδιοκτητών του κόσμου μας. Επομένως, ο αγώνας για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν - που θα είχε πραγματοποιηθεί με την αποσύνθεση της Συρίας, του Ιράκ και της Τουρκίας - σήμερα δεν φαίνεται να είναι κάτι προοδευτικό και δίκαιο, μάλλον - αντίθετα. Δεν είναι περίεργο ότι η ιδέα του «Μεγάλου Κουρδιστάν» στα μέσα της δεκαετίας του 2000 θήλαζε στο αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών! Τώρα επιθυμητή θα έπρεπε να είναι μια εντελώς διαφορετική μορφή της εθνικής αυτοδιάθεσης των Κούρδων, οι οποίοι δεν είχαν καταστραφεί ήδη από την υπάρχουσα κατάσταση, και θα επιτρέψει σε όλους τους λαούς της Μέσης Ανατολής - Άραβες, Κούρδοι, Τούρκοι, Αρμένιοι, Ασσύριοι, Καυκάσιοι και άλλοι - ή μάλλον, θα επιτρέπουν στους εργαζόμενους όλων αυτών των εθνών, να αγωνιστούν ενωμένοι.
Από την άποψη αυτή, οι ιδέες και οι προτάσεις που διατύπωσε επανειλημμένα ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν από τη φυλακή - για την κατάπαυση του πυρός, την έναρξη διαλόγου του κουρδικού κινήματος με τις τουρκικές αρχές, την άρνηση του σλόγκαν της πλήρους ανεξαρτησίας υπέρ του συνθήματος της αυτονομίας και του «δημοκρατικού συνομοσπονδισμού» των λαών της Μέσης Ανατολής - όχι τόσο σαν μια εκδήλωση της αδυναμίας ενός ατόμου που έχει πέσει μέσα στους μύλους ενός κατασταλτικού συστήματος, αλλά μάλλον μια εκδήλωση της πολιτικής του σοφίας και πρόβλεψης. Ο πόλεμος - ένας εμφύλιος πόλεμος στην Τουρκία, που διεξάγεται με πολλούς τρόπους ακόμα και με τρομοκρατικές μεθόδους - ίσως μόνο ενισχύει το καθεστώς του Ερντογάν, ενθαρρύνει το μίσος του μέσου Τούρκου προς τους Κούρδους και άλλες μειονότητες, χρησιμεύει για να δικαιολογήσει την καταστολή έναντι προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων. Επιπλέον, το κουρδικό ζήτημα είναι ένα από τα βασικά σημεία που χωρίζει το εξαιρετικά αποσυνδεδεμένο τουρκικό αριστερό κίνημα, στο οποίο υπάρχει ένα ευρύ φάσμα απόψεων σχετικά με το πρόβλημα: από την αναγνώριση του δικαιώματος του Κουρδιστάν να αποχωρήσει και να ανεξαρτητοποιηθεί μέχρι το αδιάκριτα σοβινιστικό σύνθημα της ενιαίας κι αδιαίρετης Τουρκίας.
Αν μιλάμε για την εξέλιξη των απόψεων του ίδιου του Οτσαλάν μετά το 1999, δεν μπορούμε παρά να έχουμε πικρία και αμηχανία για τις κλίσεις του προς τον «ελευθεριακό σοσιαλισμό» και άλλες σύγχρονες δυτικές ιδέες, ενώ ορισμένοι αναλυτές, διέκριναν μια χαλάρωση από τον μαρξισμό, από κοινωνικές και ταξικές προτεραιότητες προς τον εθνικισμό.
Ας πούμε ότι η ιδεολογική ταλάντευση είναι πολύ πιθανό να συμβεί στην περίπτωση ενός ηλικιωμένου άνδρα που ρίχνεται στη φυλακή, απομονώνεται και περιορίζονται οι κινήσεις του - έχει όμως επίγνωση των αντιδραστικών τάσεων στο σύγχρονο κόσμο, που πιέζει αναμφίβολα όσο και άλλους, μπορεί να οδηγήσει σε προσπάθειες επανεξέτασης των προηγούμενων απόψεών τους. Ναι, όλα αυτά ίσως να εξηγούν την ιδεολογική κλιμάκωση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν - παρόλο που δεν θα τον δικαιολογούσαν καθόλου αν είχε δείξει απαλότητα.
Δεν είναι για εμάς να κρίνουμε έναν άνθρωπο που έχει πεθάνει στη φυλακή για 20 χρόνια. Από όσο γνωρίζουμε, ο Οτσαλάν είναι υγιής, διατηρεί καλό πνεύμα στη φυλακή, γράφει βιβλία.
Με την ηλικία, κάτω από το βάρος των αποτυχιών και των απογοητεύσεων, ο επαναστατικός ρομαντισμός της νεολαίας ξεθωριάζει αδιάλλακτα σε ένα άτομο, αντικαθιστώντας τον με ένα νηφάλιο υπολογισμό και μια σταθερή στάση απέναντι στη ζωή. Αυτό είναι αναπόφευκτο, αλλά ένας επαναστάτης, έχοντας πάψει να είναι ρομαντικός, δεν πρέπει απαραίτητα να σταματήσει να είναι επαναστάτης, επιτρέποντας στην ψυχή του να «μαλακώσει τον ιδεολογικό πυρήνα», να συμβιβαστεί με την πραγματικότητα που τον περιβάλλει και το απωθητικό γεροντικό «όλα χάνονται, όλα χάνονται!». Η επαναστατικότητά του θα πρέπει να ωριμάσει από την παρορμητική, μορφή τύπου ντ’ Αρτανιάν σε συγκρατημένη, πνευματικά έντονη μορφή ανάλογη με την ηλικία. Σήμερα λοιπόν, μπορούμε μόνο να ευχηθούμε στον σύντροφο Αμντουλάχ Οτσαλάν - εκτός από την καλή υγεία, φυσικά - να παραμείνει επαναστάτης μέχρι τέλους και στο τέλος να κρατήσει πίστη ότι θα δει με τα μάτια του τον θρίαμβο των ιδεών του για τις οποίες αφιέρωσε τη ζωή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου